Trong khi Trung Quốc từ chối tham gia vào phiên tòa xét xử vụ Philippines kiện nước này về “đường lưỡi bò”, các chuyên gia cho rằng Bắc Kinh sẽ phải chịu sức ép lớn cả về luật pháp và chính trị nếu Toà Trọng tài thường trực (PCA) của LHQ tuyên Manila thắng kiện.
Phiên điều trần của PCA về “đường lưỡi bò” hồi tháng 7 (Ảnh: Rappler)
Các học giả và chuyên gia nhận định Philippines có cơ hội lớn để giành chiến thắng trong vụ kiện Trung Quốc về “đường lưỡi bò” mà PCA đang xét xử. Việc PCA bác bỏ các lập luận của Trung Quốc trong phiên điều trần cho thấy Bắc Kinh đang “đuối lý” và không có khả năng thắng kiện. Điều này đồng nghĩa với việc Trung Quốc đang rơi vào thế bí, khiến Bắc Kinh rơi vào thế bị cô lập tại các diễn dàn trong khu vực.
Đây là lần đầu tiên PCA can thiệp vào các tranh chấp giữa Philippines và Trung Quốc liên quan đến “đường lưỡi bò”, theo đó Bắc Kinh tuyên bố chủ quyền với gần như toàn bộ diện tích Biển Đông. Chính vì vậy Bắc Kinh khó có thể nói lời từ chối tham gia vào vụ kiện này. Kết quả cuối cùng dự kiến sẽ được công bố vào giữa năm 2016.
Liên quan đến Biển Đông, một trong những tuyến giao thương hàng hải quan trọng của thế giới, vụ kiện không chỉ là vấn đề riêng của Philippines và Trung Quốc mà còn là mối quan tâm chung của khu vực. Nhiều nước, trong đó có cả các nước phương Tây, cũng thể hiện sự ủng hộ đối với vụ kiện này.
Theo một chuyên gia, nếu phán quyết cuối cùng của PCA chống lại Trung Quốc, thì “các nước có thể sử dụng điều này như một công cụ để gây sức ép với Bắc Kinh tại các cuộc họp và diễn đàn quốc tế”. Trung Quốc một mực từ chối tham gia vụ kiện cũng chính vì lo ngại điều này.
Ông Added Bonnie Glaser, chuyên gia an ninh của Trung tâm nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế tại Washington, nhận định: “Trung Quốc cho rằng mình có quyền phản đối và không tham gia vụ kiện, nhưng thực tế cho thấy nước này có thể phải trả giá cho sự bành trướng trên Biển Đông”.
Nhật Minh
