Làm nông nghiệp công nghệ cao: Cần hiểu đúng về đầu tư cho trang trại
Giới đầu tư đang xem nông nghiệp là lĩnh vực đầy triển vọng, các cơ sở làm nông nghiệp cũng có xu hướng mở rộng quy mô và nâng cấp trình độ canh tác… Đây là những dấu hiệu đáng mừng cho cuộc tiếp cận công nghệ cao của nông nghiệp Việt Nam. Tuy nhiên, hiện nay, cách đầu tư trang trại đang có khá nhiều bất cập và ngộ nhận, khiến không những không đạt được hiệu suất tối ưu, mà còn có thể gây rủi ro và thất thoát cao.
Được đề cập rầm rộ gần đây, song vì kinh nghiệm và cơ hội tiếp cận của giới đầu tư trang trại chưa nhiều, nên nông nghiệp công nghệ cao thường bị hiểu đơn thuần là cố gắng mua sắm trang thiết bị, máy móc, nông cụ thật hiện đại, đắt giá. Mặt khác, một số người chỉ nỗ lực tìm giống vật nuôi, thức ăn chăn nuôi công nghiệp từ các thương hiệu tên tuổi.
Đó được xem là cách tiếp cận cũ, dễ dẫn đến hao tốn tiền bạc nhưng không tạo ra hiệu suất mới, bởi về bản chất, các trang trại kiểu này sẽ vẫn còn những nhược điểm cố hữu của kiểu làm nông nghiệp trước đây.
Nhược điểm đầu tiên của trang trại kiểu cũ là không có tính toán tổng thể và thiết kế đồng bộ, nghĩ đến đâu làm đến đó hoặc những tính toán không trên cơ sở khoa học nông nghiệp lẫn đầu tư kinh tế. Hệ quả là chuồng trại bất hợp lý cho nhu cầu phát triển của vật nuôi hoặc cây trồng, không đáp ứng được nguyên tắc thoát khí, thoáng nhiệt, vệ sinh, an toàn…, dẫn đến không thể đạt hiệu quả cả về số lượng lẫn chất lượng nông phẩm.
Mặt khác, chuồng trại bất hợp lý sẽ phải tốn nhiều nhân công, thất thoát năng lượng, nguyên liệu… Đặc biệt, không thể kiểm soát thấu đáo nên chuồng trại kiểu cũ còn là môi trường dễ phát sinh dịch bệnh và khó để ứng phó hiệu quả.
Trang trại nuôi tôm công nghệ cao như của Việt – Úc còn áp dụng cả những kỹ thuật tiên tiến như mái che có khả năng chuyển hoá năng lượng mặt trời, giúp tiết kiệm tài nguyên và chi phí. Lysaght Agrished, thuộc Công ty NS BlueScope Vietnam, là đơn vị duy nhất cung cấp đồng bộ giải pháp và vật liệu cho các trang trại công nghệ cao còn hiếm hoi tại VN.
Quy hoạch và thiết kế thiếu hợp lý cũng sẽ khiến chuồng trại kiểu cũ rất bất lợi khi ứng dụng trang thiết bị và công nghệ hiện đại dù có tốn tiền mua những sản phẩm tối tân.
Nhược điểm đáng quan tâm nữa là tính ổn định, khả năng chống chọi với khí thải, chất thải trong môi trường canh tác và thử thách, biến động của môi trường tự nhiên. Vì sử dụng vật liệu không được tính toán với cơ sở khoa học nông nghiệp, không đồng bộ và chắp vá nên đa số trang trại cũ đều bị xuống cấp, hư hao rất nhanh, hầu như cần phải bảo dưỡng, thay mới hằng năm, không chỉ tốn kém mà còn ảnh hưởng lớn đến sức khoẻ và hiệu suất tăng trưởng của vật nuôi hoặc cây trồng.
Những nhược điểm trên chính là nguyên nhân khiến đầu tư làm nông nghiệp không đạt hiệu quả, thậm chí là quá rủi ro, khó định lượng và kiểm soát hiệu quả đầu tư bởi vẫn phụ thuộc quá nhiều vào may rủi.
Hướng tới hiệu suất từ trang trại công nghệ cao đúng nghĩa
Lâu nay, với đặc tính nhỏ lẻ của ngành nông nghiệp, tại Việt Nam, chưa có các nhà cung cấp dịch vụ thiết kế – xây dựng chuồng trại hiện đại chuyên nghiệp. Với xu hướng đầu tư các trang trại quy mô và nhu cầu cải tiến mạnh mẽ về công nghệ canh tác, các doanh nghiệp muốn làm nông nghiệp công nghệ cao thực thụ đang tìm kiếm hướng tiếp cận mới từ các nhà cung cấp dịch vụ quốc tế.
Trang trại được đầu tư đúng là tiền đề đầu tiên cho phát triển nông nghiệp sạch và bền vững.
Theo cách làm từ những quốc gia có nền nông nghiệp hiện đại, để đầu tư trang trại, cần một hoạch định tổng thể và giải pháp đồng bộ ngay từ đầu trên cơ sở khoa học có liên quan. Ví dụ cụ thể, mỗi loại vật nuôi, cây trồng cần không gian chuồng trại ra sao để phát triển tối ưu, thiết kế không gian như thế nào để thoáng nhiệt, thoát khí, tiết kiệm năng lượng, dễ vệ sinh, dễ quan sát và quản lý. Đồng thời, sử dụng vật liệu nào để chống ăn mòn theo từng mức độ, hạng mục phù hợp cũng đều cần vai trò của nhà chuyên môn. Mặt khác, các công cụ, thiết bị nào cần được lắp đặt, ứng dụng để giúp kiểm soát môi trường canh tác ổn định nhất cũng đều cần phải được lựa chọn có cơ sở…
Nếu làm trang trại theo cách mới đó, sẽ giúp khắc phục những nhược điểm của trang trại truyền thống, tăng khả năng kiểm soát, tối ưu hoá chi phí, hiệu suất, giảm thiểu sự bấp bênh do quá phụ thuộc và thụ động trước các yếu tố khách quan, tự nhiên.
Với hướng tiếp cận này, nhà đầu tư cũng sẽ giảm bớt sự thất thoát do đầu tư sai. Đặc biệt, đây cũng là cơ sở cho nhu cầu phát triển bền vững, tránh tình trạng chịu hư hại, xuống cấp, thiếu an toàn, cần phải sửa chữa thường xuyên.
