Chiến dịch không kích của Nga và phương Tây đang dần cán mỏng lực lượng phiến quân Nhà nước Hồi giáo và buộc nhóm phải co cụm cố thủ trong các khu vực chiếm đóng được ở Iraq và Syria.
Phiến quân Nhà nước Hồi giáo diễu hành trên đường phố Raqqa, Syria. Ảnh: AFP
Tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) năm ngoái tuyên bố thành lập nhà nước tự xưng tại khu vực nằm dọc biên giới Syria – Iraq rồi sau đó nhanh chóng mở rộng vùng chiếm đóng tới Mosul và Raqqa. Nhóm còn bành trướng ảnh hưởng ra cả ngoài Trung Đông bằng hàng loạt vụ tấn công khủng bố đẫm máu, khiến hàng trăm người thiệt mạng. Song, giới quan sát tin rằng chuỗi ngày “vinh quang” của nhóm đã tới hồi kết.
“IS những tháng qua phải chuyển sang thế phòng ngự trên hầu hết các điểm giao tranh”, AFP dẫn lời ông Hisham al-Hashimi, chuyên gia nghiên cứu về các phong trào Jihad, cho biết. “Nhóm buộc phải từ bỏ chiến lược tấn công và chiếm đóng đề ra ban đầu”.
Theo Hashimi, sức ép từ các cuộc không kích là một trong những nhân tố góp phần tạo ra thay đổi này. Bởi lo sợ bị oanh tạc bất ngờ, IS giờ đây không thể hành quân theo số đông để thị uy như trước nữa.
Liên minh chống IS do Mỹ dẫn đầu gần đây được tăng cường sức mạnh nhờ sự tham gia không kích của Pháp và Anh. Nga cũng triển khai chiến dịch quân sự của riêng mình nhằm vào các nhóm khủng bố ở Syria từ hôm 30/9. Các cuộc không kích đã phá huỷ hàng loạt thành trì, đồn canh gác, phương tiện quân sự cùng nhiều cơ sở hạ tầng khai thác dầu mỏ của phiến quân.
Thêm vào đó, IS cũng “dần cạn kiệt các kho dự trữ”, Hashimi nhấn mạnh. Những tuyến đường cung cấp tài nguyên và chiến binh cho tổ chức hiện bị cắt đứt hoàn toàn hoặc kiểm soát chặt chẽ hơn trước. Nhóm còn lâm vào cảnh thiếu hụt những phần tử đánh bom tự sát, vốn nắm vai trò chủ chốt đối với chiến lược tấn công chớp nhoáng tại Iraq và Syria.
Co cụm
Những vùng đất IS chiếm đóng năm 2015. Đồ họa: IHS’ Janes (Xem hình cỡ lớn)
Tuy khởi đầu tương đối chậm nhưng những nỗ lực đánh bại IS đang bắt đầu gặt hái được những thành quả nhất định. Tại Iraq, phiến quân đã mất quyền kiểm soát thị trấn Baiji, các cơ sở lọc dầu gần đó và thị trấn Sinjar. Đây là mắt xích quan trọng trong tuyến đường huyết mạch nối Iraq và Syria của IS.
Tại Syria, tổ chức này đang bị các nhóm vũ trang liên minh người Kurd – Arab đánh bật khỏi khu vực đông bắc tỉnh Hasakeh và bị quân đội chính phủ lấn át ở nhiều địa điểm khác.
“IS bị tấn công ở khắp các mặt trận bởi rất nhiều đối thủ”, nhà phân tích tình hình Syria, đồng thời là chuyên gia địa lý Fabrice Balanche cho hay.
Lực lượng Tự vệ Nhân dân người Kurd (YPG) ở đông bắc Syria và các nhóm người Kurd khác ở Iraq kết hợp với sự hỗ trợ từ không quân Mỹ đang tạo nên thế gọng kìm đẩy IS co cụm về khu vực biên giới.
Thêm vào đó, quân đội chính quyền Tổng thống Syria Bashar al-Assad với sự yểm trợ của không lực Nga cũng đang giao tranh với IS tại khu vực phía bắc tỉnh Aleppo và trung tâm thành phố Homs.
“Daesh giờ phải chuyển sang phòng thủ. Nhóm phải rút về khu vực hình thành ban đầu” và chỉ có thể thực hiện các cuộc tấn công ở đây, Balanche nhận định, sử dụng tên viết tắt bằng tiếng Arab của IS.
Tuy nhiên, theo một số chuyên gia, IS vẫn chưa mất hết các lợi thế trong tay. “Mặc dù đang trong giai đoạn củng cố thay vì bành trướng, IS vẫn tuyển mộ được một lượng lớn chiến binh ngoại quốc. Nhóm đã chứng minh được khả năng tấn công ra bên ngoài”, Karim Bitar thuộc Viện nghiên cứu các Vấn đề Chiến lược và Quốc tế, đánh giá.
Số chiến binh nước ngoài của IS ở Iraq và Syria năm qua tăng ít nhất hai lần, lên tới 27.000 người, theo báo cáo của tổ chức Soufa Group, Mỹ. Khoảng 20% đến 30% đối tượng trong số này đã trở về quê nhà. Đây là một con số đáng báo động khi IS đang có xu hướng phát động tấn công khủng bố quy mô lớn ngoài lãnh thổ.
IS sẽ tìm mọi cách để “làm liên minh quốc tế đau đầu với các vấn đề an ninh nội địa” và thúc đẩy “xung đột tôn giáo – sắc tộc” giữa cộng đồng Hồi giáo và phương Tây, Hashimi đánh giá.
“Không bắn rơi được chiến đấu cơ của liên minh, IS sẽ tìm con đường tấn công các nước này tại chính quê nhà họ và Pháp là một ví dụ điển hình. IS sẽ cố gắng vô hiệu hoá những nỗ lực của liên minh và chiến thắng trên mặt trận tuyên truyền, nơi vẫn còn rất nhiều thế lực ủng hộ nhóm, cả về tài chính lẫn nhân lực”, Balanche nói.
