Trong suốt một thập niên vừa qua, Donald Trump đã kiếm được hàng triệu đô la Mỹ nhờ quảng bá cho công ty ACN, một công ty tiếp thị đa cấp liên tục bị vướng vào các cuộc điều tra ở 3 quốc gia.
Donald Trump đã kiếm được hàng triệu đô la nhờ kinh doanh đa cấp (ảnh: AP)
Trump không chỉ tán dương ACN mà ông còn từng 2 lần đưa công ty này lên kênh truyền hình thực tế trước đây của mình có tên “The Celebrity Apprentice”. Ở cả 2 tập phim các đội tham dự có thành viên là những nhân vật giải trí đã cùng cạnh tranh trong việc quảng bá cho các phiên bản của một chiếc điện thoại cố định có màn hình (video phone) được bán bởi công ty Bắc Carolina.
“Tôi nghĩ điện thoại video của ACN thật tuyệt. Tôi không thể hình dung được lại có ai đó không yêu chiếc điện thoại này sau khi sử dụng nó” – Trump phát biểu trong một buổi họp báo của ACN, chỉ cách 2 tiếng trước giờ lên sóng tập phim về sản phẩm đó trong chương trình “The Celebrity Apprentice” đêm chủ nhật hồi năm 2011.
Thậm chí trước khi chương trình được phát sóng, chiếc video phone của ACN đã gặp rắc rối. Doanh số bán hàng của nó rất thấp bởi chiếc điện thoại này chỉ tương thích với các loại điện thoại video phone khác của ACN, hoàn toàn khác biệt với công nghệ gọi điện bằng hình ảnh (video call) của Skype.
Các đơn đặt hàng bị cắt giảm, hơn 70% nhân viên bị sa thải và sau đó theo quy định, công ty đã phải nộp hồ sơ thanh lý lên tòa án phá sản liên bang.
Tuy nhiên, những tin xấu này chưa bao giờ được Trump nhắc đến trong chương trình của mình và ông cũng không bao giờ tiết lộ cho người xem rằng những lần xuất hiện của ông trong nhiều năm qua đều được ACN trả tiền.
Theo các tài liệu vừa được công bố bởi chiến dịch tranh cử tổng thống của Trump, ông đã nhận được 450.000 USD cho 3 bài phát biểu quảng bá cho ACN gần đây nhất vào năm 2014 và đầu năm nay.
Trump hiện đang dẫn đầu trong số các ứng viên tranh cử tổng thống của Đảng Cộng hòa và tự nhận mình là một diễn giả thẳng thắn trong chiến dịch tranh cử đồng thời cho biết ông sẽ vận dụng những kiến thức trong kinh doanh của mình để giải quyết các vấn để của nước Mỹ.
Trong một bài phỏng vấn tuần này, Trump cho biết ACN đã thuê ông thực hiện các bài diễn thuyết quảng bá cho họ: “Tôi không biết công ty này. Tôi không biết gì về công ty ngoại trừ người điều hành nó. Tôi không am hiểu việc họ làm hay cách thức làm việc của họ và tôi đã làm rõ điều này trong các bài diễn thuyết của mình”.
Theo Trump, các công ty trả tiền để được xuất hiện trong chương trình “The Celebrity Apprentice”. “Họ trả rất nhiều tiền để có mặt trong chương trình. Nó giống như một chương trình quảng cáo dài 2 tiếng, và trái ngược với 30 giây quảng cáo thương mại thông thường” – ông cho biết. Trong khi đó hãng NBCUniversal, đơn vị phát sóng chương trình đã từ chối bình luận về việc này.
Cả Trump và ACN đều hết lời ca ngợi điện thoại video là một sản phẩm tốt nhưng cho biết thêm rằng chính tốc độ phát triển quá nhanh của công nghệ đã giết chết nó vào thời điểm chương trình trên được phát sóng – cách 5 tháng sau khi chương trình được quay.
Nhưng những sự cố của chiếc điện thoại chỉ là một trong rất nhiều vấn đề của ACN, công ty đã biến những lần xuất hiện trên chương trình của Trump và sự chứng thực của ông thành tâm điểm của “cơ hội kinh doanh tại gia”.
Công ty tuyển dụng nhân viên bán các dịch vụ điện thoại kỹ thuật số cố định, điện thoại không dây và vệ tinh tivi cũng như các dịch vụ năng lượng thông qua Xoom Energy LLC, công ty được ACN cho biết là được điều hành bởi chính ACN và những người chủ của nó.
Xoom bị điều tra bởi các nhà quản lý tiện ích công Maryland và bị cáo buộc sử dụng thủ đoạn bán hàng lừa đảo. Tuy nhiên Xoom đã phủ nhận những cáo buộc này.
Trong nhiều năm, ACN dành hẳn một phần trên trang web của mình cho Trump, bao gồm những nhận định ưu ái của ông về công ty và ảnh ông chụp cùng những thành viên sáng lập công ty.
Trong bài phỏng vấn Trump của The Wall Street Journal về mối quan hệ giữa ông với ACN có đề cập đến việc những thông tin liên quan đến Trump bị xóa khỏi trang web của công ty.
Phát ngôn viên của ACN cho biết công ty đã quyết định xóa bỏ dòng chữ “có liên kết và được hỗ trợ toàn diện bởi tổ chức của Trump” bởi ông Trump là ứng cử viên cho vị trí tổng thống.
Công ty tư nhân ACN có trụ sở tại Concord, N.C tuyên bố mức doanh thu hàng năm của mình là hơn 800 triệu USD và có khoảng 200.000 đại diện bán hàng tại 24 quốc gia.
Những nhân viên mới tuyển dụng của ACN chỉ phải trả 499 USD là có thể trở thành “các chủ doanh nghiệp độc lập”. Các đại diện có thể kiếm tiền bằng cách bán các dịch vụ của ACN cho người khác.
Các phương thức tiếp thị chủ yếu tập trung vào việc tuyển dụng các nhân viên bán hàng mới, những người thường mua dịch vụ của ACN và bán chúng. Sau đó công ty lại khuyến khích những đại diện bán hàng mới này chiêu mộ thêm nhiều người khác.
Một số nhà quản lý và những nhà hoạt động vì lợi ích người tiêu dùng đều đặt ra nghi vấn về hình thức kinh doanh của ACN và nói rằng có rất ít những người tham gia vào mô hình này có thể kiếm được tiền.
Trong khi đó Trump khẳng định rằng ông chưa bao giờ nghe thấy bất kỳ cáo buộc nào của chính phủ đối với công ty này.
Theo các tài liệu và thông tin được những thành viên của ACN đăng tải trên mạng, ngoài khoản phí 499 USD ban đầu, các đại diện của ACN phải đóng thêm 149 USD phí gia hạn thường niên và họ thường phải trả 39,99 USD/tháng cho gói công nghệ và các tài liệu tiếp thị, cộng thêm các khoản phí để được tham dự những buổi họp và hội thảo của công ty.
Robert FitzPatrick, chuyên gia phân tích các công ty tiếp thị đa cấp đã nghiên cứu trường hợp của ACN và nhận định rằng hầu hết các thành viên đều bị mất tiền và chỉ có một vài người thuộc nhóm đầu não trong mạng lưới mới được nhận những khoản tiền thưởng đáng kể. Tuy nhiên ACN cho biết những ý kiến trên của FitzPatrick đều “sai lầm và vô căn cứ”.
Sự chứng thực của Trump đã giúp ACN lôi kéo được khá nhiều người, chẳng hạn như Donna Roberson, một nữ thương binh 47 tuổi sống ở gần Tacoma, Wash. Donna đã đăng ký làm chủ doanh nghiệp độc lập của ACN từ năm 2011.
Trong một bài phỏng vấn, bà mẹ đơn thân có 4 con cho biết cô đã bị mất 2.000 USD cho ACN: “Tôi cảm thấy như đó là một trò lừa đảo quy mô. Để giữ chỗ ở công ty tôi phải trả một khoản nhiều hơn cả số tiền tôi kiếm được”.
ACN cho biết “mọi công ty đều bị chỉ trích” và nó đã “tạo ra hàng chục nghìn câu chuyện thành công trên toàn thế giới” – điều được Trump liên tục nhấn mạnh.
Hàng nghìn đại diện bán hàng đã tham dự hội nghị thường niên của công ty tại Charlotte, nơi Trump thường được mời làm diễn giả.
Tại một sự kiện của ACN đầu năm nay, Trump đã nhận được sự hoan nghênh nhiệt liệt trong khi hệ thống loa không ngừng phát ra âm thanh “Tiền, tiền, tiền” – phần mở đầu của giai điệu O’Jays từng được dùng làm nhạc nền trong chương trình truyền hình trước đây của ông. Trong một đoạn phim quay lại sự kiện này và được đăng tải trên trang YouTube, Trump cho biết ông chưa từng thấy bất kỳ người nào nói rằng họ không vui khi gia nhập ACN.
Còn trong đoạn phim được phát trên trang web của ACN năm ngoái nhưng mới bị gỡ xuống gần đây, Trump nói rằng: “Khi nhận định một cơ hội kinh doanh, mọi người cần phải tìm một người lãnh đạo mạnh mẽ, đạt được kết quả đáng tin cậy, những câu chuyện thành công, một sản phẩm đủ mạnh để khiến mọi người đều cần và mong muốn, và một kế hoạch tương lai rõ ràng. Và ACN hội tụ đủ mọi yếu tố này”.
Khi được hỏi về đoạn phim đó, Trump cho biết: “Đó là ý kiến của riêng tôi. Họ đưa cho tôi xem bản kế hoạch. Họ nói với tôi về kế hoạch đó. Nó đã hoạt động trong 20 năm. Nó có một lịch sử kinh doanh lâu đời. Họ có những con người giống nhau và quản lý giống nhau. Tôi rất ấn tượng với những người đó”.
Năm 2008, trong một bài trả lời phỏng vấn chưa được công bố, Trump nói với tạp chí Journal rằng ACN trả cho mỗi bài diễn thuyết của ông 2.5 triệu USD. Khi đó phía công ty từ chối bình luận về thông tin này.
Trump được ACN tra 2,5 triệu USD cho mỗi bài diễn thuyết
Trong bài phỏng vấn tuần này, Trump không nói rõ mức phí của mình mà chỉ cho biết: “Đó là một khoản tiền đáng kể, kể cả đối với một người giàu có”.
Jamie Gardner từng là một đại diện bán hàng của ACN từ năm 2010 đến 2013. Anh cho biết sự khẳng định của Trump “chính là điểm nhấn” giúp anh lôi kéo thêm nhiều người mới vào ACN.
“Tôi đã chi khoảng 3.500 USD. Tôi phải bỏ ra khoảng 150 USD/tháng trong khi chỉ kiếm lại được 10 USD” – Gardner cho biết.
Gadner bán khí đốt và các dịch vụ điện cho một vài khách hàng. Anh cho biết mình kiếm được 1 USD/tháng từ mỗi một nhà hàng trong chuỗi 8 nhà hàng và kết luận rằng cách duy nhất để kiếm được tiền thật sự đó là chiêu mộ được thêm người mới. “Tôi không thể tìm được ai đó cho mình” – anh cho biết.
